مراتب نماز

 مراتب نماز
 آیةالله‌العظمی‌ مظاهری

نماز عوام
مرتبه اول نماز که معمولاً مربوط به انسان‌های عادی است، همان لقلقه زبان می‌باشد و اصطلاحاً به آن «نماز لسانی» گفته می‌شود. ‌کلمات آن درست ادا می‌شود و قیام، قعود، رکوع و سجود آن به درستی انجام می‌پذیرد. این نماز از انسان رفع تکلیف می‌کند و باعث می‌شود چنین انسانی «تارک‌الصلاة» به حساب نیاید؛ یعنی جزء کافران به شمار نرود و این نماز به اندازه وسعش هم می‌تواند نیروی کنترل‌کننده از گناهان باشد.
طبق تحقیقات و بررسی‌هایی که به عمل آمده است، تعداد افرادی که به خواندن نماز مقید بوده‌اند و جرم و جنایت مرتکب شده‌اند، نسبت به افراد «تارک‌‌الصلاة» که مرتکب اعمال خلاف شده‌اند، خیلی کمتر است. این نتیجه نشان می‌دهد که همین نماز زبانی و این‌که شخصی اهل نمار جماعت و مسجد باشد، و لو این‌که آن مسجد رفتن هم ظاهری و نماز فقط با لقلقه زبان باشد، بالأخره او را در جاهایی نجات می‌دهد و به نفع انسان عمل می‌کند. این مرتبه نماز، از نظر فقهی صحیح است و قضا هم ندارد.

🔹نماز خواص
مرتبه دوم نماز که از اهمیت بالاتری برخوردار است، نمازی است که همراه با خضوع و خشوع باشد. یعنی علاوه بر آن‌که نمازگزار رعایت آداب ظاهری را در نماز می‌کند و به ادای صحیح کلمات و حرکات نماز اهمیت می‌دهد، دل او نیز به یاد خدا خاشع باشد. در حالی‌که زبان نماز می‌خواند، دل او هم نماز بخواند. وقتی شخص با زبان خود می‌گوید: «إیاک نعبد و إیاک نستعین»، دل او نیز واقعاً همین آیه شریفه را بخواند؛ یعنی به آن باور داشته باشد، در برابر خداوند خاشع بوده و تنها به او امید ببندد و فقط از او استعانت بطلبد.

🔹 نماز اخص‌الخواص
مرتبه سوم از نماز، «نماز مبرور» است. نماز مبرور بدین معناست که نماز ما علاوه بر این‌که صحیح است، خداوند متعال آن‌را قبول کند، و علاوه بر این‌که قبول می‌شود، پروردگار عالم به اقامه‌کننده آن تبریک و آفرین بگوید.
 انسان می‌تواند در نماز به آن‌جا برسد که خدا را بیابد و خدا را ببیند. چنان‌که پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نیز این‌گونه عبادت کردن را از ما خواسته‌اند: «اعبداللهَ کانّک تراه و إن لم تکن تراه فإنّه ‌یراک» خداوند را آن‌چنان پرستش کن که گویی او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی، ‌پس مسلماً او تو را می‌بیند.