مصلی تاریخی هرات

تصویر اولین قطار در ایران

مدرسه چهار منار،بخارا

منار قلیان در بخارا

قبر شاه عباس کجاست؟

آرامگاه شاه عباس

 

         

 

آرامگاه شاه عباس

قبر شاه‌ عباس‌ اول‌ صفوی‌ بر طبق‌ روایات‌ معتبر در رواق‌ جنوبی‌ بقعه‌ حبیب‌ بن‌موسی‌ واقع‌ شده‌ است‌. بقعه‌ امامزاده‌ حبیب‌ بن‌ موسی‌ بن‌ جعفر(ع‌) از زیارتگاه‌های‌ معتبر و قدیمی‌ شهرستان‌ کاشان‌ می‌باشد و مردم‌ این‌ شهر توجه‌ خاصی‌ به‌ آن‌ دارند. ساختمان‌ اصلی‌ این‌ امامزاده‌ متعلق‌ به‌ قرن‌ هفتم‌ هجری‌ است‌ و ظاهرا در زمان‌ صفویه‌ مرمت‌ و توسعه‌ یافته‌ و بر تزئینات‌ داخلی‌ آن‌ افزوده‌اند. این‌ امامزاده‌ دارای‌ دو سر در و گنبدی‌ کاشی‌ کاری‌ می‌باشد و نقاشی‌ و کاشی‌های‌ ضریح‌ این‌ بقعه‌ در نوع‌ خود بی‌نظیر و جالب‌ می‌باشد. قبر حبیب‌ بن‌ موسی‌ در داخل‌ ضریح‌ برنجی‌ قرار دارد و بر روی‌ آن‌ کاشی‌های‌ زیبایی‌ از عهد مغول‌ قرار گرفته‌ است‌. در چوبی‌ امامزاده‌ از جنبه‌ ظرافت‌ و زیبایی‌ دارای‌ اهمیت‌ زیادی‌ است‌ و بر روی‌ قابهای‌ دو لنگه‌ آن‌ به‌ خط ثلث‌ برجسته‌ نام‌ امامزاده‌ و سازنده‌ آن‌ حکاکی‌ شده‌ است‌.
میان‌ صفه‌ واقع‌ در جنوب‌ غربی‌ بقعه‌ امامزاده‌ حبیب‌ بن‌موسی‌ سنگ‌ سماق‌ سیاه‌ رنگی‌ وجود داردکه‌ این‌ سنگ‌ خوش‌ تراش‌ و صیقلی‌ قبر شاه‌ عباس‌ اول‌ را مشخص‌ می‌کند. بر پیشانی‌ و صفحه‌ روی‌ سنگ‌ چنین‌ حجاری‌ شده‌ است‌: (کل‌ شیئی‌ هالک‌ الا وجهه‌ الحکیم‌ و الیه‌ ترجعون‌) در سه‌ طرف‌ سنگ‌ نیز به‌ خط رقاع‌ آیه‌ الکرسی‌ نقر شده‌ است‌.
در زیر این‌ سنگ‌ سردابه‌ آجری‌ وجود دارد که‌ در کف‌ آن‌ آثار سه‌ قبر دیده‌ می‌شود و در پای‌ دیوار سردابه‌ سنگ‌ نبشته‌ای‌ است‌ که‌ روی‌ آن‌ نگاشته‌ شده‌ است‌: (وقف‌ نمود جناب‌ دولت‌ ماب‌ الواصل‌ الی‌جوار رحمه‌ا... الملک‌ الاحد خواجه‌ محمد طاهر بن‌ خواجه‌ میرولی‌ نیشابوری‌ این‌ مسجد و رواق‌ ومنبر، وفات‌ نمود در تاریخ‌ شهر ربیع‌الاخر 1001 هجری‌).
باستان‌ شناسان‌ و مورخان‌ قبر وسط را متعلق‌ به‌ شاه‌ عباس‌ دانسته‌اند. به‌ گفته‌ اسکندربیک‌ منشی‌ در تاریخ‌ عالم‌ آرای‌ عباسی‌ جسد شاه‌ ابتدا بعنوان‌ امانت‌ در این‌ سردابه‌ نهاده‌ شد و بعدها در کف‌ همان‌ سردابه‌ به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.
امامزاده‌ حبیب‌ بن‌موسی‌ و آرامگاه‌ شاه‌ عباس‌ از بناهای‌ تاریخی‌ و مشهور کاشان‌ بشمار می‌روند و گروه‌ زیادی‌ از محققین‌ داخلی‌ و خارجی‌ از آن‌ بازدید بعمل‌ می‌آورند. قبر ساده‌ و بی‌تکلف‌ این‌ شاه‌ قدرتمند از نکات‌ عبرت‌ آموز تاریخ‌ ایران‌ زمین‌ است‌ که‌ درسهای‌ بزرگی‌ را به‌ مشاهده‌ کنندگان‌ آن‌ می‌آموزد.

منابع‌:

1 ـ کلانتر ضرابی‌، عبدالرحیم‌: تاریخ‌ کاشان‌، به‌ کوشش‌ ایرج‌ افشار، تهران‌، امیرکبیر، 1357.

2 ـ نراقی‌، حسن‌: آثار تاریخی‌ شهرستان‌های‌ کاشان‌ و نطنز، تهران‌، انجمن‌ آثار ملی‌، 1348.

3 ـ ــــــــ: تاریخ‌ اجتماعی‌ کاشان‌، تهران‌، دانشگاه‌ تهران‌، 1345.

4 ـ کاشان‌ در آینه‌ گذشته‌ و حال‌، کاشان‌، انجمن‌ ادبی‌ صبا، 1349.

آرامگاه شاعر ایرانی ابن یمین فریومدی در شاهرود

علی آباد(کتول)

خاورمیانه /غرب آسیا

 مقام معظم رهبری: "این منطقه‌ای که اروپایی‌ها اصرار دارند اسم آن را بگذارند خاورمیانه؛ یعنی خاور را، شرق را به نسبت اروپا می‌سنجند. یک‌جا شرق دور است، یک جا شرق میانه است، یک جا شرق نزدیک است؛ این تکبّر اروپایی‌ها [را ببینید!] از اوّل اینجا شده «خاورمیانه»؛ اسم خاورمیانه غلط است؛ اینجا غرب آسیا است. آسیا یک قارّه‌ی بزرگی است، ما در غرب آسیا قرار داریم. این منطقه منطقه‌ی بسیار حساسی است؛ منطقه‌ای است از لحاظ راهبردی مهم، از لحاظ نظامی مهم، از لحاظ منابع زیرزمینی مهم، از لحاظ ارتباط بین سه قارّه -آسیا و اروپا و آفریقا- مهم. منطقه‌ی مهمّی است."

تاریخچه سقاخانه اسماعیل طلایی

روایتی ویژه از ساخت سقاخانه اسماعیل طلا در صحن عتیق

 

اهالی قدیم مشهد روایت‌های ویژه‌ای درباره سازه طلایی رنگ قرار گرفته در وسط صحن عتیق یا انقلاب دارند. آنان این مکان را که محل نوشیدن آب است به نام سقاخانه اسمال طلا می شناسند اما از هر کدام اگر درباره اینکه چرا این نام را بر آن مکان گذاشته اند، بپرسی داستان خاصی را بیان می‌کنند.داستان‌هایی که گاهی تا زمان حیات خود ثامن الحجج(ع) نیز به عقب باز می‌گردد اما قابل قول ترین داستان ماجرایی است که در زمان نادرشاه رخ داده است. گفتیم قابل قبول‌ترین زیرا که صحن عتیق در دوران این شاه حالت کنونی را به خود گرفته است و بر این اساس ساخت مجموعه‌ای برای استفاده مردم از آب آشامیدنی در وسط این صحن در آن زمان قابل دفاع‌تر از هر زمان دیگری است.

 

 

بر اساس در برخی کتب تاریخی از جمله دره نادره نوشته شده، نادر شاه افشار در جنگ هرات سنگی یک پارچه به ظرفیت سه کر آب را به غنیمت گرفت  و اعلام کرد به هر کس که آن سنگ را بدون رسیدن آسیبی طی ۱۲ شبانه روز به مشهدالرضا (ع) برساند،هدیه ویژه‌ای خواهد داد. فردی داوطلب انجام این کار می‌شود و سنگ را به حرکت در می‌آورد. این فرد  در بین راه با خود محاسبه می کند که اگر شاه گفته برای رساندن این سنگ به مشهد طی ۱۲ روز جایزه‌ای ویژه به من خواهد داد به طور حتم اگر در زمان کمتری آن را برسانم جایزه‌ام بیشتر می‌شود.

 

 

همین مسئله باعث می شود تا او کل توان خود را به کار گیرد و سنگ را به جای ۱۲ شبانه روز طی مدت زمان ۹ شبانه روز به مشهد برساند. این فرد که نامش برای ما معلوم نیست، پس از آن به نزد نادر شاه رفته و تقاضای جایزه می کند اما  نادر شاه دستور می‌دهد تا مطابق رسم آن زمان که چشم‌های نافرمانان را کور  می‌کردند، چشم‌های این فرد را کور کنند.پس از چند روز که خشم شاه فروکش می‌کند، دستور می دهد مرد کور را نزد وی بیاورند و هدیه‌ای به او ارزانی می‌کند و می‌گوید که او هم می دانسته می توان کمتر از ۱۲ روز سنگ را از هرات به مشهد منتقل کرد.

 

 

اما او از اعلام دوازده روز نیتی داشته است و ادامه می‌دهد البته اگر تو در ۸ روز هم این کار را کرده بودی تو را عقوبتی این چنین سخت نمی‌کرد. اما تو به گونه‌ای رفتار کردی که دیگر من نمی توانم آنچه در نظر داشتم درباره این سنگ به انجام رسانم و به همین دلیل تو را کور کردم تا درسی شود برای دیگران؛ زیرا در هر امر شاه حکمتی نهفته است. پس از این امر شاه دستور داد تا سنگ را در کنار جویی که آب چشمه گیلاس واقع در ۴۸ کیلومتری شمال غربی مشهد را برای استفاده زائران به حرم منتقل کرده و از وسط این صحن عبور می‌کرده نصب کنند تا آب در آن ذخیره شده و  مردم از آب تمیزتری برای رفع تشنگی خود استفاده کنند.

 

 

این وضعیت تا دوران فتحعلیشاهی ادامه داشت. در یکی از سال‌های حکومت دومین شاه قاجار، هدیه ای از  دربار هندوستان که آن زمان زیر نظر انگلستان بود برای شاه ارسال شد. شاه قصد باز کردن هدیه را داشت اما  یکی از سرداران سپاهش به‌نام «اسماعیل‌خان» به محتویات بسته مشکوک شد و از او خواست آن را در فضایی باز و توسط چند نفر از خدمه باز کنند. شاه نیز با این امر موافقت کرد و در نتیجه بسته در خارج از شهر منفجر شد و شاه جان به سلامت برد. او نیز به پاس این خدمت اسماعیل خان دستور داد تا مقدار زیادی طلا به وی اهدا کنند. اسماعیل خان هم دستور داد از محل این سکه‌ها، در داخل صحن عتیق، سقاخانه‌ای با پوشش طلا بسازند و آن سنگ هراتی را هم منبع آب سقاخاته قرار داد. بدین‌گونه سنگ نادری و طلای فتحعلیشاهی و همت اسماعیل‌خانی سبب ایجاد «سقاخانه اسمال طلا» شد.

رجا نیوز

تاریخچه پنجره فولاد

پنجره‌ای رو به امام مهربانی‌ها

 

وقتی صحن عتیق(انقلاب) در دوره صفوی و با طرح «شیخ بهایی» ساخته شد، «ملا محسن فیض کاشانی» که حکیم، فیلسوف، عارف و شاعر  آن دوره بود، پیشنهاد داد برای کسانی که به هردلیل نمی توانند وارد حرم مطهر شوند و کنار ضریح بایستند، فضایی طراحی شود که بتوانند در نزدیک ترین فاصله از ضریح مطهر، بایستند و بتوانند ضریح امام رضا (ع) را ببینند و زیارتنامه بخوانند. بنابراین پنجره‌ای فولادی در محلی که مشرف به ضریح مطهر بود نصب شد و  از آن به بعد به «پنجره فولاد» معروف شد.

 

 

اولین پنجره فولاد

 

اولین پنجره فولاد، پنجره‌ای نسبتا کوچک از جنس فولاد بود و در نزدیک‌ترین مکان ممکن به ضریح مطهر رضوی، در صحن انقلاب اسلامی (عتیق) قرار گرفت تا اشخاصی که به خاطر عذر شرعی و یا موارد مشابه، از رفتن به کنار ضریح معذورند، بتوانند از پشت این پنجره که ضریح مطهر از داخل شبکه‌های آن پیداست، زیارت‌نامه بخوانند و با امام رضا(ع) درددل کنند.

 

شفایافتن بیماران صعب العلاج، معلول و حاجت گرفتن حاجتمندان پشت پنجره فولاد، سبب شد تا نگاه ها به این پنجره کوچک، نگاه ویژه ای باشد و به سرعت، این محل را به یکی خاص‌ترین مکان های حرم مطهر امام رضا(ع) تبدیل کرد. تا جایی که بستن پارچه و قفل و زنجیر به شبکه های پنجره فولاد، به تدریج تبدیل به یک سنت برای حاجتمندان و مراجعان به این محل شد. سنتی که البته ریشه دینی نداشته و تنها از یک باور عامیانه سرچشمه گرفته است.