معبد آناهیتا به قلم شهرامی

هر روز صبح که شال و کلاه می کنم تا به مدرسه بروم از کنار محوطه باستانی معبدی بزرگ می گذرم که 2200 سال قبل ساخته شد تا در آن از آناهیتا یا همان فرشته افسانه ای باران و چشمه ها تجلیل به عمل آید.

 

 

 

این اثر تاریخی که بعد از تخت جمشید،دومین بنای سنگی ایران باستان به شمار می آید در مرکز شهر تاریخی کنگاور قرار گرفته است چنان که سالها یکی از محله های شهر بر رویش ساخته شده بود و بعدها در راستای سر و سامان دادن به آن برچیده شد.

 

 

 

معبد آناهیتای کنگاور بر روی تپه ای ساخته شده است ؛به این شرح که قطعه سنگهایی مرمرین را از معدن سنگ «شل مران» واقع در کوه مجاور شهر تراشیدند و به صورتی رمز آلود حمل کردند تا در چهار سویش دیوار بکشند. بعد هم دهها ستون سنگی تنومند به شکل معابد یونان درست کردند تا بر روی دیوارهای چهارگانه بگذارند.

 

 

 

دیوارها و ستونها که آماده شد در وسط حیاط بنای نیایشگاه را ساختند و در ضلع جنوبی هم پلکانی دو طرفه مثل تخت جمشید ساختند تا  راه دسترسی به آن باشد.

 

 

 

خوب است بدانید که در معبد کنگاور رد پای معماری هخامنشی و یونانی را همزمان می توان مشاهده کرد بدین ترتیب که بزرگی قطعه سنگها آدمی را به یاد بناهای باشکوه هخامنشی می اندازد و ستونها تداعی کننده معابد آتن هستند.

 

 

 

این مهم به این خاطر است که معبد محصول دست هنرمند اشکانیان است که بعد از زوال دولت هخامنشی و بیرون راندن دولت سلوکیان-یا همان جانشینان اسکندر- از ایران به قدرت رسیدند.

 

 

 

راستی این را هم بگویم که مجسمه ای از آناهیتا در طاق بستان کرمانشاه دیده می شود که مربوط به عهد ساسانی است و به شکل بانویی است که کوزه آبی را بر دوش خویش دارد.

 

 

 

ناگفته نماند که معبد آناهیتا در چشم مردم آن زمان این منطقه دارای قداست خاصی بوده است چنان که مردگان خود را در خمره می گذاشتند و رو به دیوار غربی معبد به خاک می سپردند.چنان که امروزه چند تا از این خمره ها از دل خاک بیرون کشیده شده و در موزه معبد به تماشای بازدیکنندگان گذاشته شده است.

 

 

 

حالا که یادی از موزه شد این را اضافه نمایم که در محوطه جنوبی قرار دارد،قبلا دبستان بوده و حالا با تغییر کاربری و نوسازی به موزه آثار به دست آمده از معبد آناهیتا تبدیل شده است.شاید اگر بگویم من در همین دبستان (ببخشید موزه) دوران ابتدایی ام را گذرانده ام شاید باور نکنید ولی این واقعیت دارد.

 

 

 

در ادامه با ذکر این نکته که معبد آناهیتای کنگاور بعد از مسلمان شدن مردم از رونق افتاد و با زلزله ای ویرانگر آسیب دید این مطلب را هم یادآور می شوم که سالهاست کار مرمت آن به آهستگی در حال اجراست که بازچینی سنگها و ستونهای دیوار غربی معبد از جمله آنهاست.

 

 

 

راستی اگر روزی به شوق دیدن معبد آناهیتا به استان کرمانشاهان و شهر کنگاور- که به قول رهبر فرزانه انقلاب منزل گاه عاشقان حسینی بوده و هست -آمدی یادت باشد به زیارت امامزاده ای که بقعه مطهرش در کنار معبد قرار گرفته است هم نائل شوی و از نان برنجی شهرمان به رسم سوغات به خانه ات ببری.

 

 

این مطلب استاد در ماهنامه سلام بچه ها چاپ شده است.