مطلبی خواندنی از آیت الله جوادی آملی

نظر آیت الله جوادی آملی در خصوص غزل های حافظ

گاه مناجات یک جوان را اداره می‏ کند. گاه نیز یک غزل یا قصیده، کمبودهای درونی او را ترمیم می ‏کند؛ اما لذت غزل هرگز در ترانه یافت نمی‏ شود. ترانه لذتی کاذب ایجاد می‏ کند؛ اما غزل شهدی است که لذت صادق را به همراه دارد

به گزارش پارسینه، آیت الله جوادی آملی می گوید: «ترانه لذتی کاذب ایجاد می‏ کند؛ اما غزل شهدی است که لذت صادق را به همراه دارد و تا پایان عمر با انسان همراه است. غزل های حافظ و سعدی چنین است.»

به گزارش شفقنا، آیت الله جوادی آملی در پاسخ به پرسشی درباره موسیقی از ویژگی های غزل و علاقه ایرانیان به آواز خواندن می گوید.

این مرجع تقلید در پاسخ به پرسش "موسیقی ‏های متداول چه تأثیری بر روان آدمی می ‏گذارد؟" از سخنان ابن سینا بهره گرفته و می گوید: «ابن سینا(رحمه‌الله) در نمط نهم اشارات و تنبیهات می ‏نویسد: گاهی عارف به «نغمه رخم»، یعنی آهنگ ملایم نیاز دارد تا او را متّعظ کند. در درس مرحوم الهی قمشه‏ ای(قدس‌سرّه)، وقتی به این قسمت از شرح اشارات رسیدیم (سه نفر در آن درس حاضر بودیم)، پس از درس، از استاد اجازه گرفتیم تا جناب آقای ربانی خراسانی که از علمای بزرگ تهران بود (یکی از آن سه نفر)، هر شب پس از درس، یکی از غزل های استاد را برای ما بخوانند که ایشان هم اجازه دادند.

آیت الله جوادی آملی درباره تفاوت غزل و ترانه و اهمیت غزل های شعرای ایرانی می گوید: «گاه مناجات یک جوان را اداره می‏ کند. گاه نیز یک غزل یا قصیده، کمبودهای درونی او را ترمیم می ‏کند؛ اما لذت غزل هرگز در ترانه یافت نمی‏ شود. ترانه لذتی کاذب ایجاد می‏ کند؛ اما غزل شهدی است که لذت صادق را به همراه دارد و تا پایان عمر با انسان همراه است. غزل های حافظ و سعدی چنین است. به هر حال، اگر کسی خود را با ترانه سرگرم کند، در سنین بالاتر، خود متوجه می‏ شود که با ذائقه او هماهنگ نیست، در حالی که انسان با مناجات و غزل انس دیگری دارد. غزل حافظ همیشه می‏ ماند و هرچه سن بالاتر برود، انسان با آن بیشتر مأنوس می‏ شود.»

وی موسیقی ها را به چند دسته تقسیم کرده و توضیح می دهد: «همه می ‏دانیم که آهنگ های طرب ‏انگیز خوی حیوانی را در ما زنده می‏ کند. آهنگ هایی که فرشته‏ مَنِشی را در آدم احیا می‏ کند، به انسان سبکباری می‏ دهد و بشر را از شهوت و غضب دور می‏ کند نیز می‏ شناسیم. به آهنگ ای مشکوک گوش نمی‏ دهیم. از این نظر موسیقی بر سه قسم است: ۱. موسیقی ‏هایی که حالتی روحانی در انسان ایجاد می‏ کند که اشکال ندارد. ۲. موسیقی‏ هایی که به مجالس لهو و لعب اختصاص دارد و شهوت را تحریک می‏ کند که این دسته نامشروع است. ۳. دسته ‏ای از موسیقی‏ ها هم مشکوک است، پس با داشتن راه صحیح، دیگر به دنبال مشکوک نمی‏ رویم.»

استاد فلسفه و اخلاق در پایان درباره ویژگی ما ایرانی ها در مواجه با موسیقی می گوید: «خواندن غزل ها و مناجات ها با صدای خوب، خصیصه ما ایرانیان است. ما ایرانیان به آواز بیش از نواختن علاقه داریم که بسیار خوب است و بیش از آن هم نیاز نیست. در فرهنگ شیعی ما، مستحب است کسی که اذان می‏ گوید، «صیّت»، یعنی خوش صوت باشد تا نیاز قوه سامعه تأمین شود. اشعار خوبی وجود دارد که اگر با صدای خوش خوانده شود، این نیاز انسان را تأمین می‏ کند. از طرفی، اشعاری که در اثر پیمودن این راه فرا گرفته، همه عمر برای او می‏ ماند و هرچه سن بالاتر می‏ رود، بهره او از این اشعار بیشتر می‏ شود.»